نقش ید در بدن انسان
جلبک دریایی (Seaweed) بیشتر از هر ماده غذایی دیگری دارای ید میباشد، به طوری که یک گرم از آن میتواند بیش از چندین برابر نیاز روزانه انسان را برآورده سازد. از دیگر منابع غنی ید میتوان به ترتیب از ماهی کاد (Cod)، ماست ساده (plain)، شیر، پنیر، تخم مرغ، میگو و سایر غذاهای دریایی نام برد. منابع گیاهی دارای مقادیر کمتری ید میباشند. به علت اهمیت ید در رژیم غذایی، این ماده نه تنها به نمک طعام افزوده میشود (نمک ید دار)، بلکه به مواد غذایی دیگری مانند نان، ماکارونی و سریال صبحانه نیز اضافه میگردد. بیشتر ید اضافی موجود در رژیم روزانه، در غده تیروئید ذخیره میگردد. در صورت عدم دریافت ید کافی، این ذخیره میتواند تا چندین ماه نیاز بدن را تأمین نماید، ولی پس از آن علائم کمبود ید ظاهر میگردند.
این نیاز بر اساس سن متفاوت است، ولی به طور کلی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میکروگرم متغیر است. نیاز هر دو جنس به ید یکسان میباشد، ولی نیاز زنان در زمان حاملگی حدود ۲۲۰ میکروگرم و در زمان شیردهی بیشتر و در حدود ۲۹۰ میکروگرم در روز میباشد. اغلب افراد در ایالات متحده، مقادیر کافی ید را در رژیم روزانه خود دریافت مینمایند و در نتیجه نیازی به دریافت ترکیبات مکمل ندارند. برای دریافت ید مورد نیاز روزانه تنها کافیست ترکیبی از منابع غذایی ذکرشده در بالا را به صورت روزانه مصرف نمود.
این عنصر در ساختمان هورمونهای تیروئید به کار میرود. به این ترتیب اعمال مهمی را در بدن ایفا میکند. به طور مثال، ید در سلامت سیستم عصبی نقش دارد و کمبودش سبب اختلال در سیستم عصبی میگردد. اگر کمبود ید تا زمانی که سیستم عصبی کامل نشده، وجود داشته باشد، کودک دچار عقب ماندگی ذهنی میشود ولی اگر بعد از تکامل سیستم عصبی، کمبود ید ایجاد شود، اختلال کمتر است. چنانچه بین ۶ تا ۱۲ ماهگی نوزاد دچار کمبود ید باشد و به آن رسیدگی شود، اختلال برطرف میشود. اما اگر در دوران جنینی، کمبود ید ایجاد شده باشد، قابل جبران نیست.دیگر اینکه هورمونهای تیروئیدی برای فعالیت طبیعی هورمون رشد مورد نیاز هستند. رشد استخوانها و دندانها در کمبود ید مختل میگردد..
هورمونهای تیروئید نسبت سوخت و ساز بدن، مصرف اکسیژن و تولید محصول حرارتی (دی اکسید کربن) را افزایش میدهند و در واقع سبب تحریک متابولیسم میشوند. به همین علت است که افراد دچار پرکاری تیروئید، دارای دمای بدن بالا بوده و بسیار لاغر میشوند و به عکس افراد دچار کم کاری تیروئید، مبتلا به چاقی میگردند. مقادیر مناسبی از هورمونهای تیروئید سبب افزایش عمل پروتئین سازی میشود. اگر مقدار هورمون کم شود، این عمل دچار اختلال میشود، بنابراین در کم کاری تیروئید عضلات سست هستند.
کمبود ید در دوران حاملگی باعث اختلال در رشد و تکامل جنین میگردد و متاسفانه کمبود ید، شایعترین علت تولد کودکان با عقب افتادگی ذهنی (Mental Retardation) در جهان است که به سادگی قابل پیشگیری میباشد. کمبود این ماده در دوران نوزادی و کودکی نیز باعث اختلالات رشد و تکامل میگردد. در سنین بالاتر، کمبود ید باعث بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید و برجستگی آن در ناحیه جلوی گردن میشود که به آن گواتر (Goiter) می گویند. بزرگ شدن غده تیروئید (بر اثر کمبود ید) به این علت صورت میگیرد که با افزایش میزان خونی که از این غده میگذرد، کمبود ید را جبران نماید.
بیشتر ذخیره ید در کره زمین در اقیانوسها میباشد و میزان کمی از آن در خاک یافت میشود. از سوی دیگر هر چه از اقیانوسها دور میشویم، میزان ید موجود در خاک کمتر نیز میگردد. از این رو گیاهانی که در مناطق کوهستانی رشد میکنند، دارای مقادیر ناچیزی از ید میباشند و افراد ساکن در این مناطق در معرض خطر کمبود ید هستند. این افراد باید حتماً از نمک یددار و یا غذاهای حاوی ید کافی استفاده نمایند، تا از خطر کمبود ید در امان بمانند. زنان حامله نیز باید مقادیر کافی ید را در رژیم روزانه خود دریافت کنند.
غده تیروئید که در جلوی گلو انسان قرار دارد، به تنظیم هورمونها کمک میکند. این هورمونها هستند که متابولیسم، سلامت قلب و بسیاری از موارد دیگر را کنترل میکنند. غده تیروئید برای تولید هورمون تیروئید به ید نیاز دارد و بدون ید ممکن است که میزان این هورمون در بدن کاهش پیدا کرده و به کمکاری تیروئید منجر گردد.
کمبود ید در دوران حاملگی باعث اختلال در رشد و تکامل جنین میگردد و متاسفانه کمبود ید، شایع ترین علت تولد کودکان با عقب افتادگی ذهنی (Mental Retardation) در جهان است که به سادگی قابل پیشگیری است. کمبود این ماده در دوران نوزادی و کودکی نیز باعث اختلالات رشد و تکامل میگردد.
به علت اهمیت ید در رژیم غذایی، این ماده نه تنها به نمک طعام افزوده میشود (نمک ید دار)، بلکه به مواد غذایی دیگری مانند نان، ماکارونی و غلات صبحانه نیز اضافه میگردد. بیشتر ید اضافی موجود در رژیم روزانه، در غده تیروئید ذخیره میگردد. در صورت عدم دریافت ید کافی، این ذخیره میتواند تا چندین ماه نیاز بدن را تامین نماید اما پس از آن، علائم کمبود ید ظاهر میگردند.
ید یکی از مواد معدنی مهم برای بدن است که در سلامتی تیروئید، کاهش ریسک گواتر، مدیریت کارکرد بیش از اندازه غده تیروئید، درمان سرطان تیروئید و بهبود سلامت نوزاد در دوران بارداری نقشی اساسی دارد. با این حال، ید نباید بیش از اندازه مورد استفاده قرار گیرد و مصرف بیش از اندازه این ماده غذایی موجب مشکلاتی جدی برای سلامتی خواهد شد. جلبک دریایی، ماهی کاد، شیر و تخم مرغ از اصلیترین منابع غذایی ید هستند.